Vista hakkında bilmeniz gereken her şeyi bu yazıda bulacaksınız.
Vista her PC'de çalışır mı?
Vista, her ne kadar minimum sistem ihtiyaçlarını karşılayan (800 MHz işlemci, 512 MB bellek, 15 GB sabit disk alanı) çok eski PC'lerde çalışabilse de, bu sistemlerde "Basic" adında tasarruflu bir moda geçerek kısıtlı özelliklerle çalışıyor. Gerçek gücünü ve grafiksel yeni özelliklerini ancak 2 GHz işlemcili, 1 GB anabellekli, 40 GB boş sabit disk alanına sahip ve 128 MB belleği olan yeni ekran kartlarıyla (WDDM uyumlu) donatılmış sistemlerde gösteriyor. Ayrıca PC'nizdeki ve PC'nize bağlı tüm aygıtların Vista için yeni sürücülere ihtiyacı var. Vista'ya terfi etmeden önce donanım uyumluluğunuzu kontrol edin.
Hangi Vista sürümleri mevcut?
Vista'nın farklı kullanım amaçlarına yönelik olarak tasarlanmış farklı sürümleri mevcut.
• Vista Starter: Vista Starter, ilk defa bilgisayar ile tanışacak veya sınırlı deneyimi olan kullanıcılara internet, mesajlarına, müzik, resim ve diğer işlevlerde makul bir deneyim sunan Türkiye'de de satılacak olan sürümün adı. Sadece PC üreticilerine satılıyor.
• Vista Home Basic: En temel Vista sürümü. Bu sürümde yeni kullanıcı arayüzü "Aero" ve bazı ses, video işlevleri eksik. "Home Basic" gelişmiş multimedya ve eğlence özelliklerini aramayan kullanıcılar için güvenli bir bilgisayar deneyimi sunuyor. Terfi sürümünün fiyatı 99, tam sürümü ise 199 dolar.
• Vista Home Premium: "Windows XP Home" sürümüyle karşılaştırılabilir. "Aero" arayüzüne, veri yedekleme yazılımına, "Windows DVD Maker" kayıl programına ve "Media Center" yazılımına sahip. Güncelleme için 159, tam sürüm için 239, akademik yükseltme sürüm için 64 dolar ödemeniz gerekiyor.
• Vista Business: Home sürümlerinden farklı olarak daha iyi güvenlik işlevleri ve etki alanlarına baylanma imkânı sunuyor. Vista Business işyerleri için tavsiye edilen Windows Vista sürümü. Fiyatları ise terfi için 199, tam sürüm için 299 dolar.
• Vista Ultimate: "Home" ve "Business" sürümlerini birleştiren üst sürüm. Fiyatı da bu nedenle biraz daha yüksek: Terfi sürümü 259, tam sürüm 399 dolar.
• Vista Enterprise: Büyük şirketlere yönelik olarak hazırlanmış. Sadece kurumsal kullanıcılara sunulan, yazılım güvencesi paketiyle gelen bir sürüm. Business sürümden farklı olarak Bitlocker veri koruması, çoklu dil desteği, Virtual PC yazılımı ve Unix tabanlı yazılımların çalışmasını sağlayan SUA yazılımından oluşuyor. Fiyatı kurumsal anlaşma seviyesine göre değişiyor.
Microsoft programcıları Windows Vista için tam beş yıl boyunca çalıştılar. Elde ettikleri sonuç tüm zamanların en güzel ve güvenli Windows'u olma iddiasında.
Sistemi ilk açlığınız anda Windows Vista'nın yeni kullanıcı arayüzü Aero hemen göze çarpıyor. Bu arayüz şık grafiksel efektlerle süslenmiş, yeniden tasarlanmış bir grafik arayüzü. Aero'nun etkin hale gelmesi için uygun bir ekran kartınızın (veya tümleşik grafik yonganızın) olması gerekiyor. Ekran karlı DirectX 9 uyumlu ve en az 128 MB grafik belleğe sahip olmak zorunda. Ekran kartınız bu desteğe sahipse şeffaf pencere çerçevelerine sahip oluyorsunuz
Yeni Windows Explorer
Microsoft, dosya yöneticisini iyice elden geçirmiş ve kullanımını kolaylaştırmış. Pencerenin üstündeki bir çubuk o anda nerede bulunduğunuzu gösteriyor
Vista'daki bir diğer yenilikse, fare tekerini hareket ettirerek, gösterilen simgelerin boyutunu hemen değiştirebilmeniz. Fotoğraflarla dolu bir dizinde bulunduğunuzda bu oldukça pratik bir özellik, mesela fotoğrafın küçük görüntüsünden bir şey anlamıyorsanız, tıklamalarla uğraşmayarak, daha büyük görüntüler elde edebiliyorsunuz
Fare tekerini ne kadarı, çok döndürürseniz, önizleme resimleri de o kadar büyük oluyor. Fare tekerini aksi istikamete çevirdiğinizdeyse, önizleme resimleri giderek küçülüyor.
Simge ve yazıların büyütülmesi
Benzer şekilde kullanıcı arayüzünde simgeleri ve daha da önemlisi yazı tiplerini islediğiniz gibi büyütebilirsiniz. Görme sorunları yaşıyorsanız veya çok yüksek çözünürlüklerde büyük monitörlerle çalışıyorsanız bu özellik işinize oldukça yarayacaktır. Windows XP yüksek çözünürlüklerde simgeleri ve yazı tiplerini okunamayacak kadar küçük gösterebiliyor. Buna karşın Vista, ihtiyaç halinde küçük çöp kutusunu devasa bir çöp tenekesine dönüştürebiliyor.
Çok yönlü kenar çubuğu
Dikkat çeken diğer bir yenilikse, Vista dilinde "Sidebar" adı verilen kenar çubuğu. Hazır ayarlarda ekranın sağında yer alıyor, ancak isterseniz sol tarafa da yerleştirebiliyorsunuz. Yan çubuğa mini programlar ("Gadgets") yerleştirebiliyorsunuz mesela:
Hangi mini programların yan çubukta yer alacağına kendiniz karar veriyorsunuz. Bu sayede hava durumu, adresler veya küçük bir oyun her zaman elinizin altında bulunuyor.
Daha fazla güvenlik
Vista, Windows XP'ye göre daha fazla güvenlik sunuyor. Güvenlik Merkezi gerçi Windows XP ile karşılaştırıldığında fazla değişmemiş, ancak ek bir işlev mevcut. Önceki Windows sürümlerinde ihmal edilen bu işlev, veri casuslarına karşı koruma sağlıyor. Önemli sistem ayarlarındaki tüm değişikliklerde artık bir uyarı mesajı çıkıyor ve bunu Devam düğmesine tıklayarak onaylamanız gerekiyor. Bu onaylama sayesinde istemediğiniz değişikliklerin yapılması zorlaşıyor. Vista'nın bu tarz manipülasyonları ne kadar engelleyebildiğim zaman gösterecek.
Vista onay işlevi dışında bilgisayarı daha güvenli hale getiren başka işlevlere de sahip. Veri yedeklemesi de bunlardan biri. Windows nihayet tam donanımlı ve kolay kullanımlı bir yedekleme programına sahip. Yedekleme hem sabit diske, hem de USB belleklere ve CD/DVD'ye yapılabiliyor:
Kullanıcı hesapları
Kullanıcı hesaplarında da bazı yenilikler söz konusu. Microsoft tüm kullanıcılar için kısıtlı "standart hesabın" kullanılmasını Öneriyor. Bu hesapla her kullanıcı tüm programları kullanabiliyor. Ancak işletim sistemine müdahale edilmesi gerektiğinde Vista, yönetici parolasını soruyor. Bu da, standart kullanıcıyı engellemeden daha fazla güvenlik sağlıyor. En güvenli yolsa Vista'nın kurulumunda sistem yöneticisi (administrator) için bir kullanıcı hesabı oluşturmak. Daha sonra yönetici haklarına sahip olmayan standart bir kullanıcı hesabı ekleyin. Vista'yı bu standart hesapla kullanın. Tüm bunları Denetim Masası'ndaki "Kullanıcı Hesapları" ile yapabilirsiniz:
Otomatik ağ bağlantıları
Windows Vista var olan bir ağı kendiliğinden algılıyor ve bağlantı için gerekli verileri alıyor. Ağ kurulumu sırasında sadece ağın türünü belirtmeniz gerekiyor, çoğu durumda kişisel ağ seçeneğini seçmelisiniz.
Vista ile internete
Windows Vista, ağda bir yönlendirici (router) bulunması durumunda otomatik olarak internete bağlanmaya çalışıyor. Normalde internet bağlantısı için ek bir işlem gerekmiyor:
Bağlantı için ADSL modem kullanıyorsanız, internet bağlantısının kurulumu Windows XP'de olduğu gibi. Bilgisayar internete otomatik olarak bir test bağlantısı kuruyor ve bağlantı bilgilerini kontrol ediyor. Test başarılı olursa, interneti kullanmaya başlayabilirsiniz. PC herhangi bir sebeple internete bağlanmazsa, Vista bunun nedenini bulup çözümünü sunuyor.
Arama işlevinin kullanımı
Vista'daki arama işlevi yeniden tasarlanmış. Windows XP'dekinden farklı olarak hangi tür dosyaları aradığınızı ayrıntılı olarak belirtmeniz gerekmiyor. Sadece anahtar bir sözcük girmeniz yetiyor, Vista bunun üzerine aramaya başlıyor. Bu esnada sadece dosya adları değil, bu sözcüğü içeren programları veya belgeleri de buluyor. Arama kriterine uyan tüm sonuçlar kategorilere ayrılmış olarak gösteriliyor.
Sonuçlar arasında bir program da varsa, [Enter] tuşuna basarak bunu hemen çalıştırabilirsiniz. Vista'daki arama işlevindeki başka bir yenilikse, elektronik postalarda ve metin dosyalarında da arama yapabilmesi. Bulunan ifadeye tıkladığınızda ilgili doküman uygun bir programla birlikte açılıyor. Aynı zamanda arama işlemlerinizi kaydedebiliyorsunuz. Örneğin ileride belirli bir türdeki dosyaları tekrar aramak istediğinizde arama işlemi çok daha hızlı gerçekleşiyor: Kaydedilen arama, "Aramalar" simgesine tıkladığınızda listede görünüyor ve bunu yeniden çağırabiliyorsunuz.
Vista ile faks ve tarama
Vista uyumlu sürücüsü olan bir modem veya ISDN kartı kullanıyorsanız, bilgisayarınızla faks alıp gönderme imkânınız da var. Vista bunun için kolay kullanımlı bir yazılım sunuyor:
Orijinal bir belge göndereceksiniz, Vista'nın doğrudan kullanabildiği bir tarayıcıya ihtiyacınız var. Eski Windows sürümlerinde tarayıcı desteği için ek bir yazılıma ihtiyaç vardı. Ayrıca taranan belgeleri anında elektronik posta ile gönderebiliyorsunuz.
Bellek genişletmesi
Windows Vista'nın başarımı yüksek, bunun karşılığında da bellek ihtiyacı daha yüksek. Vista'nın pratik bir yeniliğini bellek genişletmesi için kullanabilirsiniz: Çok fazla bellek ve işlem gücü gerektiren bir uygulama, var olan anabellekten daha fazlasına ihtiyaç duyuyorsa, anabelleğinizi artırabilirsiniz. Bunun için PC'nize bir bellek kartı veya USB bellek takın.
Vista bu belleklerdeki boş alanı kullanacak ve anabellek genişletmesi olarak kullanacaktır. Özellikle dizüstü PC'ler için faydalı bir Özellik bu, zira bunlarda bellek terfisi çoğunlukla kolay değil. Anabellek için çıkarılabilir depolama birimli bir aygıtı kullanabildiğiniz işlevin adı "Ready Boost".
Sabit disk bölümleme
Windows XP'de disk yönetimi vardı ancak bununla pek bir şey yapılamıyordu. Vista'da bu küçük program Önemli bir araca dönüşmüş durumda. Artık disk bölümlerini sadece oluşturabilmekle ve silmekle kalmıyorsunuz, aynı zamanda disk bölümlerinin boyutunu istediğiniz gibi değiştirebiliyorsunuz:
Sabit disk birleştirme
Sabit diskinizin okuma ve yazmada her zaman en yüksek performansla çalışabilmesi için, Vista'da elden geçirilmiş bir disk birleştirme aracı mevcut. Bu araç sayesinde disk üzerindeki veriler optimize edilmiş bir şekilde sıralanıyor. Birleştirme aracı artık otomatik olarak haftada bir defa çalışıyor:
Gereksiz dosyaları silme
Windows XP'de olduğu gibi Vista'da da bilgisayardaki veri çöplüğünü temizleyen bir işlev var. Bu gereksiz dosyalar genelde internet oturumlarından kalan artıklar veya çalışmayan kısayollar:
Kaynak izleyicisi
Bilgisayarınız bazen yavaş çalışıyorsa veya bir program "takılıyorsa", Vista size bunun nedenlerini bulmada yardım edebilir. Bunun için "Kaynak İzleyicisi" aracını kullanabilirsiniz:
Windows Defender
"Defender", Windows'u kötü niyetli ve istenmeyen programlara karşı koruyor ancak etkili bir koruma için düzenli olarak güncellenmesi şart.
Defender arka planda çalışıyor ve PC'yi sürekli olarak gözetliyor. Gece 2'ye ayarlanmış günlük komple tarama iyi bir tercih değil, neyse ki değiştirebiliyorsunuz. Defender ancak güncel olduğunda güvenilir bir şekilde çalışıyor. Yazılım güncel bilgileri internetten alıyor, güncelleme otomatik olarak gerçekleşiyor.
Bir bakışta tüm programlar
Araçlar menüsündeki yeni Yazılım Gezgini simgesine tıkladığınızda, o an PC'nizde çalışan tüm programlar hakkında bilgi veriliyor. Bu sayede istediğiniz anda şüpheli gördüğünüz yazılımları kapatabilirsiniz. Ayrıca yazılımın üreticisi ve kurulum tarihi hakkında bilgilere ulaşabilirsiniz. Böylece Windows'un açılışında hangi programların otomatik olarak yüklendiğini görebilir ve hangilerini otomatik olarak çalıştırmak istediğinize kendiniz karar verebilirsiniz.
Internet Explorer
Internet Explorer 7 yeni web tarayıcınız. Daha fazla işlev ve güvenlikle donatılan Explorer, daha keyifli ve güvenli bir sörf tahtası sunuyor.
Microsoft, Internet Explorer'ın da kullanıcı arayüzünü elden geçirmiş. Eski sürümlerden aşina olduğumuz menü çubuğu artık yok. Bunun yerine arayüz daha derli toplu bir görünüme kavuşmuş. Giriş sayfasının açılması, yazdırma ve ileri-geri gitme gibi Önemli işlevlere simgeler üzerinden anında ulaşmaya devam edebiliyorsunuz. Arama çubuğuysa Explorer'daki yeniliklerden biri.
Bununla, sayfa açmadan internette doğrudan arama yapabilirsiniz. Önayarlarda Microsoft'un kendi arama işlevi etkin halde ancak bunu başka bir arama motoruyla değiştirebiliyorsunuz.
Yeni bookmark yönetimi
Vista'da gösterilen "Sık Kullanılanlar" listesi, XP'dekinden daha farklı işliyor: Sol tarafa yerleşen liste, istenen site açıldığında otomatik olarak kayboluyor.
Güvenli internet
Vista'daki bir başka yenilikse, Internet Explorer'ın korumalı modda çalışması. İnternet sayfalarında zararlı kodlar veya yazılımlar olsa da, PC'nize bulaşamıyorlar, zira Vista bunların kurulmasına izin vermiyor. Buna rağmen ek bir anti virüs programına ihtiyacınız var. Phishing filtresi de bir başka yenilik, bu filtre şüpheli internet sayfaları açıldığında sizi uyarıyor ve dolandırılmanızı önlüyor.
Çoklu sekme
Internet Explorer 7 "tab browsing" adı verilen sekmeli tarama Özelliğine sahip. Bu sayede aynı anda birden fazla internet sayfasını sekmeler halinde açabiliyor ve bunlar arasında kolayca geçiş yapabiliyorsunuz.
Gelişmiş sayfa yazdırma
Yeni yazdırma işleviyle nihayet internet sayfalarını komple yazdırabiliyorsunuz. önizleme penceresinde baskıdan Önce çıktının kâğıtta nasıl görüneceğini görebilirsiniz.
Windows Mail
Windows Mail Vista'da elektronik posta trafiğinin merkezi ve Outlook Express'in takipçisi. Programda bazı önemli yenilikler söz konusu.
Windows Vista'da nihayet istenmeyen reklâm içerikli elektronik postalara karşı Önlem sağlayan standart bir işlev yer almış. Microsoft, bu yüzden yığın posta koruması için ek bir programı gereksiz görüyor. Reklâm filtresinin ne kadar güvenli çalıştığını bir testle görmek mümkün. Filtreye ilk bakışta, Outlook 2003'tekine benzer bir çalışma prensibi kullandığını görebilirsiniz. Filtre ayrıntılı bir şekilde ayarlanabiliyor.
Dolandırıcılık koruması
Çoğu yığın posta sinir bozucudur ancak bazıları da tehlikeli boyutlara ulaşabilir. Phishing postalarla dolandırıcılar, PC'nizdeki gizli bilgileri ele geçirmeye çalışır. Suçluların banka hesabınızı boşaltmaması için, Windows Mail uygun bir güvenlik işlevine sahip: Kimlik avı (phishing) filtresi bu tip elektronik postaları hemen Özel bir dizine aktarıyor.
Daha düzenli posta kutusu
Windows Mail'de Önemli mesajları değişik renklerle işaretleyebiliyorsunuz, böylece aradan günler geçse de bunları unutmuyorsunuz. Mesajlarınıza bu şekilde Öncelik atayarak gelen postalarınızı Önem derecesine göre sıralayabiliyorsunuz.
Tartışmalara katılın
İnternetteki tartışma forumlarında Windows Vista kullanıcıları bilgilerini paylaşıyorlar. Bu topluluklar Windows Mail'in sabit parçalarından biri. Microsoft topluluklarının yanlarındaki mavi renkli sayılar konuyla ilgili kaç tane mesajın olduğunu gösteriyor.
Windows Media Player
Windows Vista'nın eğlence merkezi Windows Media Player. Bu programla sabit diskinizden, DVD'den veya internetten film izleyebiliyorsunuz.
Windows XP, DVD'den film izlemek istediğinizde ek bir programa ihtiyaç duyabiliyordu. Vista'da ise en azından "Home Premium" ve "Ulltimate" sürümlerinde ek bir oynatıcı yazılıma gerek kalmıyor.
Orjinal kalitede CD müziği
Media Player nihayet sıkıştırmadan CD'den PC'ye müzik kopyalama imkânı sağlıyor. Parça, orijinal CD kalitesinde WAV dosyası olarak kaydediliyor. Bir başka yenilikse müzik parçalarının kalite kaybı olmaksızın ve daha az yer kaplayarak WMA-Pro biçiminde kaydedilebilmesi.
Konu: Windows Vista Yenilikleri 
Paz Mart 16, 2008 3:28 am